|
|
allemaal tools om hetgeen te bereiken wat wij uiteindelijk
willen: muziek maken. Er is een groot verschil tussen “noten
zingen” en “muziek maken” en op dat verschil heb ik me in de
laatste vijf jaar vooral gefocust. Met name tekstbeleving en
interpretatie zijn voor mij belangrijke bouwstenen bij het
creëren van de juiste sound. Vocale technieken zoals CVT en EVTS
gaan hier uitgebreid op in en ik vind dit een heel belangrijk
onderdeel van het totaal. Immers, de klankkleur en
uitspraak/dictie beïnvloeden meteen de intonatie. Ook kan de
intonatie verbeterd worden door een heldere inter-pretatie zodat
er zekerheid ontstaat.
Een gezamenlijke klank bereiken hoeft
niet ingewikkeld te zijn
Ik begin aan een nieuw nummer vanuit de tekstbeleving en
interpretatie. Ik wacht ook niet met dynamiek inbrengen; dit doe
ik tegelijk met de noten-studie. Dat doe ik vooral bij
amateurkoren die er soms moeite mee hebben om zacht te zingen
met ademsteun. Als je er meteen mee begint in een zachte
passage, dan kun je zowel aan de intonatie (ademsteun) als
interpretatie werken en kunnen de zangers de link leggen tussen
die twee. Als laatste werk ik aan de klankkleur door middel van
CVT. Het hoeft niet ingewikkeld te zijn om toch een strakker,
meer gezamenlijk geluid te cre-
eren door afspraken te maken over klankkleur en -vorming bij
bepaalde voicings of onderdelen van het nummer. Een poplead zal
vaak meer richting twang gaan, zeker als de lead bij de alten
zit en dus minder duidelijk hoor-baar is. Een gemiddeld
amateurkoor zou het verschil moeten weten en kunnen
differentiëren tussen “neutral” en “curbing”. Als je alleen al
DAT aan hen kunt geven, dan kun je al zoveel meer in de
interpretatie en tekst-beleving bereiken met je koor.
Een koor gaat een nummer vaak pas “leuk” vinden wanneer zij
merken dat ook zij begrijpen waar het over gaan en er zelf een
gevoel bij krijgen. Maak daar gebruik van! Soms kun je de
koorleden een individuele ervaring laten oproepen die zich
vertaalt in de gezamenlijke klank. Bijvoorbeeld: “denk aan
iemand die je ontzettend lief hebt”. Wanneer je zangers de
klanken in ver-band kunnen brengen met hun emoties, dan kunnen
ze dat ook makkelijker reproduceren in een optredensituatie.
Noord-Europa is niet kil
Ik ben een groot aanhanger van wat ik noem “het Noord-Europees
geluid”. Voorbeelden hiervan zijn: Vocal Line, Postyr Project,
Rajaton, The Real Group, Pust. Groepen die op een of andere
bijna collectieve manier een methode hebben gevonden om zeer
strak in hun vocale trilling (natuur-kundig) te zitten als
groep. Het effect is heel strakke harmonieën; mes-scherpe
stemlagen die te onderscheiden zijn en een bijna penetrante
sound. Sommigen vinden dit kil maar ik vind het prachtig.
Wellicht is dit een kwestie van smaak, zoals zo vaak bij muziek.
Het is wel zo dat voor dit geluid veel ademsteun en
stembeheersing nodig zijn. Wellicht spenderen we als dirigenten
van amateurgroepen hier onvol-doende aandacht aan. Ik begon ooit
met een popkoor zonder drempel. Iedereen kon er lid van worden.
Het experiment was om een groep van 40-50 amateurzangers op te
leiden in een popkoor dat landelijk hoog scoorde en prijzen won.
Niet per se omdat ik wil winnen (al ben ik Amerikaanse) maar
omdat ik van mening was dat je met een consequente aanpak, wel
een groepssound kunt ontwikkelen. Dat experiment is geslaagd en
daaruit is Voice Over geboren.
Out of the box
Een dirigent moet meegaan met de tijd. Je moet altijd blijven
leren, blijven luisteren. Ga naar concerten, kijk naar je
collega’s en hun koren en bezoek festivals. Probeer eens nieuwe
arrangeurs uit om o.a. daarmee meer diversiteit in je repertoire
te brengen.
Daaom tot slot nog dit: durf out-of-the-box te denken. Blijf je
zangers (en jezelf!) uitdagen. Waag je aan een complex
arrangement, ga eens een jazznummer doen, probeer een nummer in
een andere taal, koop een arrangement in een ander land. Zo
houden je koorleden en jijzelf er plezier in en kun je je
blijven ontwikkelen als dirigent en als koor of vocal group.
Laat je groep ook eens coachen door een collega; laat ze een
workshop doen of individuele zanglessen nemen. Investeer in je
groep en je zult het dubbel en dwars terugkrijgen in
muzikaliteit!
Door: Annalisa Schmad
Uit:
BALK
|
|
