|
|
|
|
| |
|
Barbershop: Sexloze Muziek?
|
|
|
|
|
|
|
|
GirlsQuartet GQ |
|
Met betrekking tot mijn vriendin zal ik het verder hierbij
laten, maar waarom ben ik een liefhebber van barbershop?
Deze erotiekloze, voor sommigen ouderwetse en zelfs saaie
muziekstijl? Wat is er hier aan de hand? Een korte mijmering
kan hier wellicht helderheid verschaffen. Barbershop is een
van oorsprong Amerikaanse vierstemmige a capella-zangstijl,
ontstaan rond 1900 in plaatselijke kapperszaken, maar
gebaseerd op Europese, har- |
|
| |
|
monische, melodische en ritmische principes. De altijd
herkenbare sound wordt veroorzaakt door een speciale,
typische organisatie van de vier zangstemmen. Men kan
barbershop in kwartetten of in koren zingen. Er zijn
hiervoor strikte regels: mannen bij mannen en vrouwen bij
vrouwen, dus geen gemeng! (Laatst zei iemand mij echter dat
de eerste gemengde barbershopkoren in Amerika een feit zijn,
maar veel geloof ik hier nog niet van... eerst zien... en
dan horen!)
Menselijke stem
Zoals ook in mijn eerdere columns te lezen is, weet ik
inmiddels dat de menselijke stem mij op indringende wijze
raakt. Mannelijke en vrouwelijke solisten, ensem-bles uit de
pop-, jazz-, wereld-, of klassieke muziek bewijzen mij keer
op keer dat de stem een uitzonderlijk geschikt instrument is
om de directe verbinding tussen de ziel (of de emoties) en
de buitenwereld tot stand te brengen. Niet voor niets is al
eeuwenlang, in alle culturen, de stem de ultieme emotionele
koerier. In de barbershop wordt echter de stem niet al te
emotioneel gebruikt, maar meer technisch en goed uitgekiend.
Stemscholing is bij barbershop eerder regel dan
uitzondering. Maar behalve een goede, vaste stem, moet je
nog een paar vaardigheden hebben om naar behoren in een
kwartetje te kunnen functioneren. Een goed
barbershop-arrangement zit op zichzelf al mirakels mooi in
elkaar, maar er wordt bovendien veel en zeer intens
gestudeerd om de samenklanken spatzuiver te krijgen. De
zoge-naamde ringing chords zijn een befaamd
barbershop-fenomeen: er wordt net zo lang op bepaalde
akkoorden geoefend totdat het lijkt of er een extra stem mee
klinkt (de zogenaamde fifth voice)! Dus doorzettingsvermogen
vereist! Ik hoef niet verder gaan. U begrijpt 't al: dit
alles bij elkander is al dik smullen voor iemand zoals ik,
die van de (zang)stem houdt en een straffe
muziek-theoretische achtergrond heeft. Maar barbershop heeft
ook merkwaardige kanten...
De Man en de Vrouw
Ik mag het in dit tijdperk van de opstomende
vrouwenemancipatie eigenlijk niet zeggen, maar ik vind in
tegenstelling tot mannen-barbershop, over het algemeen de
vrouwen-barbershop nix-an. Waarschijnlijk komt dit omdat bij
vrouwen van de lage tot de hoge stemmen de klankkleur min of
meer gelijk blijft. Bij mannen heb je door de grotere
verschillen in de stemsoorten veel meer kleur en resonantie.
Pffff... maar gelukkig heb ik toch een indruk-
|
|
|
|
wekkend filmpje gevonden waarin
4 jonge barbershop-vrouwen het scherm afspatten... (zie de
links hieronder). Ook barbershop mannen- en vrouwenkoren
zijn beter af zonder mijn belangstelling. Naast de oubollige
sound maken vooral de vaak opgelegde en moeizaam
uit-gevoerde showeffecten het genre voor mij niet flitsender.
Het is jammer |
|
Rhythmix |
|
|
|
dat er vanuit de barbershoptraditie geen verschil is tussen
arrangementen voor mannen en vrouwen. In andere a capella-
en close harmony-stijlen wordt er juist wel veel gebruik
gemaakt van deze markante stemverschillen.
The Missing Link
Hoewel er over de gehele wereld honderdduizenden mensen
barbershop bedrijven, associëren velen het nog met saaiheid,
verveling en zelfs religie. Ik snap dat wel. Een
componist/arrangeur moet al zijn creativiteit aanwenden om
een goedklinkend barbershop-arrangement te realiseren en hij
kan zich bij voorbaat verkneukelen op de intensiteit, de
virtuositeit en speelsheid die ingezet zullen worden voor
een uitvoering. Het markante is echter dat je als arrangeur
of als vertolker niet moet proberen om zelfs maar een
suggestie van erotiek in een barbershop-arrangement of een
uitvoeringswijze te stoppen. Al dan niet geforceerde humor
kan nog wel, maar frivoliteit? Hup! Een snufje ondeugd en je
bent als kwartet of koor uit de gratie en gediskwalificeerd
bij de competities!
Sexloos
Waar in het jazz-, pop- en met name het klassieke repertoire
de verwijzin-gen naar erotiek en dubbelzinnigheden zonder
probleem aan te wijzen zijn, is en blijft de barbershop
sexloos. Zelfs de overduidelijke dubbelzinnigheden in de
tekst van bijvoorbeeld de barbershop-standard My Gal Sal
worden altijd (verplicht?) sereen en onschuldig gezongen en
hoe zit het nu echt met Lollipop, de gigantische hit van The
Chordettes in ’58? Niet alles hoeft natuurlijk met erotiek
gekruid te zijn, maar de barbershop kiest wel voor een hele
schrale benadering... het begint er helaas een beetje op te
lijken dat door gebrek aan verse input de levensvatbaarheid
van deze stijl begint te tanen. Op YouTube vond ik weinig
nieuwe en verfrissende filmpjes...
Ik geloof dat ik er niets anders van kan maken: mijn
vriendin heeft gelijk! En toch... en toch luister ik met
groot, zeer groot genoegen naar barbershop-kwartetten als
Rhythmyx en Nightlife...
©Lex Hakker, 20 november 2014
Uit:
http://lansingers.nl/lex-column/index.html
Video's:
http://www.youtube.com/watch?v=9aK_K8O7j3o
(Rhythmyx) – 'That's Life')
http://www.youtube.com/watch?v=6ZCvZY6oxFc
(Girlsquartet GQ - Medley)
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
Dirigent, vocal coach Lex Hakker
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
|
Lex Hakker studeerde compositie/ arrangeren en gitaar aan
de Jazz-afdeling van het Rotterdams Conser-vatorium en enige
jaren Muziek-wetenschap aan de UvA. Hij compo-neerde/arrangeerde
voor o.a. Lee Towers, Montezuma's Revenge, AVRO, The Koos
Mark Big Band en de big band van de Nord Deutsche Rundfunk.
Hij is auteur van diverse muziekboeken, dirigeerde
verschei-dene big bands en leidde het koor en orkest van het
locatieproject KRIMP! in Gouda en van de musical 'Moulin
Rouge' van het Augustijns Theater in Leiden. Hij kreeg
stemvorming-coaching van o.a. Noortje Herlaar, Annemiek
Hammer en Dorike van Genderen. Lex: 'De menselijke stem is
het mooiste instrument dat er is: De Levende Klank!'.
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
|
|
|
| |
Artikelen Zoeken
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
Repertoire en Meer ...
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Multi Mix Music
biedt u een zeer uitgebreide collectie aan
eigentijds en klassiek repertoire. Maar u kunt ook bij ons
terecht voor Tipboeken, CD-consultancy en nog veel meer ...
Bezoek daarom nu onze geheel
vernieuwde site.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
