|
|
|
|
| |
|
Muzikale Hallucinaties en Dwangklanken
|
|
|
|
|
|
|
|
 |
|
Wetenschappers menen inmiddels te kunnen concluderen dat
muziek, in alle vormen, zodanig in de men-selijke natuur
geworteld is dat ze als aangeboren moet worden be-schouwd.
Ons motorisch systeem en ons gehoor en zenuwstelsel zijn
werkelijk perfect ingesteld op het maken en beleven van door
medemensen 'georganiseerd ge- |
|
| |
|
luid'. De meesten van ons gaan op een praktische en
vanzelfsprekende manier om met muziek: we zingen, bespelen
een instrument of luisteren naar opnames. De mens is
hiervoor, zowel motorisch als neurologisch,
meer dan uitstekend toegerust. We staan vaak niet stil bij
de werking van de complexe en voor ons vanzelfsprekende
processen in ons lichaam en onze hersens. Vooral niet als
alles, min of meer, volgens plan verloopt. Toch kunnen
kunnen onze neurale circuits 'muzikaal' een eigen leven gaan
leiden en vreemde spelletjes met ons spelen. Zo kan bepaalde
muziek bij sommige mensen een toeval opwekken en worden
anderen ernstig geplaagd door zogeheten 'muzikale
hallucinaties'. Er is een gedocumenteerde casus van een man
die, elke keer als er een opname van Frank Sinatra gespeeld
werd, een epileptische aanval kreeg. Bij muziekhallucinaties
wordt de muzikale verbeelding van iemand zodanig excessief
en onbeheersbaar dat dit arme schepsel dag en nacht met
onophoudelijke herhaling van pakkende deuntjes getreiterd
wordt.
Rondzingen
Ieder van ons kent het verschijnsel dat een bepaalde melodie
of een frag-ment hiervan, langere tijd in onze hoofd blijft
rondzingen. Dat is op zich geen ongewoon verschijnsel. Ons
neuraal systeem is kort daarvoor ongetwijfeld een
aanzienlijke periode intensief 'gebombardeerd' geweest met
een lied en ons brein reproduceert daarna voortdurend uit
zichzelf, een pakkend of anderszins opmerkelijk gedeelte uit
deze melodie. Soms zelfs zo lang dat wij of onze omgeving er
behoorlijk genoeg van krijgen. Dit is echter allemaal nog te
overzien. Maar wat als je onophoudelijk, Day In Day Out,
geplaagd zou worden door een thema of motief uit een opera
of als er sirenes, trams, klokken of zelfs een heel orkest
onafgebroken in je hoofd klinken? De medi-sche wetenschap
heeft nog geen verklaring voor deze muzikale halluci-naties
en evenmin een afdoende remedie. De artsen proberen de
opdringe-rige geluiden met medicatie te dempen of de
geplaagde patiënt met therapie de mogelijkheid te geven zelf
de liedthema's in zijn hoofd te wijzigen.
|
|
|
|
Dwangklanken
Een wellicht aanverwante, maar on-schuldige en eigenlijk ook
wel verma-kelijke vorm van muzikale hallucina-ties zijn de
'dwangklanken'. Dit is geen medische term, maar een woord
dat ikzelf bedacht heb voor een verschijnsel dat ik
persoonlijk al |
|
 |
|
|
|
jaren ken, maar dat ik nu ook af en toe bij collega's en
vrienden waarneem. Dat is het verschijnsel dat handelingen,
gevoelens en zelfs voorspellingen vooraf, tijdens of
achteraf becommentarieerd worden met fragmenten van liedjes
mét ter zake doende tekstfragmenten. Zo hoorde ik als
jongeman al fragmenten uit Queen's 'Bohemian Rhapsody' luid
in mij opwellen op de momenten dat ik ergens helemaal niet
wilde zijn: 'I just gotta get out, just gotta get out right
of here!' Een collega, die toch ook inmiddels al de veertig
gepasseerd is, zei mij eens dat hij voortdurend 'Dirty Old
Man' van The Three Degrees door zijn hoofd hoorde jengelen,
toen hij met een veel jongere studente een keer uit eten was
geweest. En een vriendin van mij werd eens wakker met een
tekstregel uit de musical 'Jozef', waarin iets gezegd werd
over 'Het Beloofde Land'. Toen ik naar haar toekomstplannen
vroeg, zei ze mij dat haar een aantrekkelijke baan in het
buitenland was aangeboden en dat ze niet zeker wist of ze
die wel of niet moest aan-vaarden...
Oliver Sacks
Een adequate beschrijving en verklaring voor dit fenomeen
der 'dwang-klanken' ben ik tot nu toe nog nergens
tegengekomen. Hoewel Oliver Sacks in zijn voortreffelijke
boek 'Musicofilia' een geval beschrijft van een vrouw
die al
geruime tijd last had van kwellende, schelle
brandweersirenes. On-
der de invloed van medicijnen werd dit
probleem enigszins behapbaar en kwamen er korte, zich
herhalende, liedfragmenten voor in de plaats. Op
een gegeven
moment viel haar echter op dat impulsen uit de omgeving en
de context waarbinnen ze handelingen verrichtte, meehielpen
om gere-lateerde fragmentjes te produceren. Zo hoorde ze bij
het naderen van een kerk 'O Come, All Ye Faithful' in haar
hoofd en na het bakken van een Franse appeltaart
hallucineerde ze de volgende dag 'Frère Jacques'.
Hmmm... inderdaad, ja... dit lijkt ergens wel op mijn
'dwangklanken'...
©Lex Hakker, 1 mei 2012
Bron:
'Musicofilia' / Oliver Sacks, / Uitg.: Meulenhoff (2007)
 Meer
... |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
Dirigent, Vocal Coach Lex Hakker
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
|
Lex Hakker studeerde compositie/ arrangeren en gitaar aan
de Jazz-afdeling van het Rotterdams Con-
servatorium en enige
jaren Muziek-wetenschap aan de UvA. Hij com-
poneerde/arrangeerde
voor o.a.
Lee Towers, Montezuma's Re-
venge, AVRO, The Koos
Mark Big Band en de big band van de Nord Deutsche Rundfunk.
Hij is auteur
van diverse muziekboeken, diri-
geerde verscheidene big bands
en leidde het koor en orkest van
het
locatieproject KRIMP! in Gouda
en van de musical 'Moulin
Rouge'
van het Augustijns Theater in Lei-
den. Hij kreeg stemvorming-
coaching van o.a. Noortje Herlaar, Annemiek
Hammer en Dorike van Genderen. Lex: 'De menselijke stem is
het mooiste instrument dat er is:
De Levende Klank!'.
|
|
|
|
|
| |
Artikelen Zoeken
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
Repertoire en Meer ...
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Multi Mix Music
biedt u een zeer uitgebreide collectie aan
eigentijds en klassiek repertoire. Maar u kunt ook bij ons
terecht voor Tipboeken, CD-consultancy en nog veel meer ...
Bezoek daarom nu onze geheel
vernieuwde site.
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
|
|
|
|
