|
|
|
|
| |
|
Waarom Muziek ons Raakt
|
|
|
|
|
|
|
|
 |
|
Tranen met tuiten als dat ene liedje op de radio is.
Opgekropte boosheid die naar buiten komt als u een num-mer
hoort over onrecht en leed. Of een warm gevoel van binnen
als die zanger zijn hit weer laat horen. Mu-ziek is emotie.
Het raakt mensen. Maar waarom eigenlijk? En hoe werkt dat
dan? Voelt iedereen het-zelfde? En wat of wie zorgt ervoor
dat die tranen blijven komen? Evolu- |
|
|
|
tionair gezien heeft het
geen nut dat de tranen over de wangen biggelen zodra een artiest dat ene liedje inzet. Het helpt ons
niet om te overleven, sterker nog: het maakt ons op dat
moment zwakker. Het feit dat de één het bewuste liedje
misschien prachtig vindt, terwijl de ander de radio het
liefst uit doet, maakt de kwestie nog veel ingewikkelder,
maar ook fascinerend. Vandaar dat menig wetenschapper zich
al op het fenomeen emotie & mu-ziek heeft gestort. Vooralsnog
met bescheiden resultaat. Want hoe verklaar je een gevoel?
Mooi of pijnlijk?
Soms heeft de manier waarop u op een liedje reageert alles
te maken met de situatie waarin de muziek zich manifesteert.
Stel: u zit in een restaurantje met de partner van uw dromen
en een prachtig liefdesliedje komt voorbij. Dan zult u daar
wellicht heerlijk van genieten. Maar als diezelfde
droom-partner net uw hart heeft gebroken, doet hetzelfde
liedje heel veel pijn. Om-geving speelt dus een rol.
Datzelfde geldt voor herinneringen, de stemming en
persoonlijkheid. Ook de manier waarop u tegen muziek
aankijkt, heeft invloed. Als u in een heel muzikaal gezin
bent opgegroeid, speelt muziek een heel andere rol in uw
leven dan in het leven van uw buurvrouw bij wie mu-ziek
luisteren altijd uit den boze was.
Minor of major?
De emotie die u bij bepaalde muziek ervaart, heeft niet
alleen met uzelf, maar ook met de muziek te maken. Zo is uit
wetenschappelijk onderzoek gebleken dat mensen bij snelle
tempo’s en muziek in major vrolijker worden. Langza-me
liedjes of muziek in minor maken eerder verdrietig. Snelle
tempo’s in com-binatie met dissonantie maken mensen angstig.
Muziek raakt ons dus. Maar in welke mate verschilt per
persoon. Onderzoeker Emery Schubert nam daar in 2004 geen
genoegen mee en ontwikkelde een formule waarmee hij kon
voorspellen hoe mensen op een bepaald muziekstuk zouden
reageren. Terwijl hij daar met bezig was, ontdekte hij dat
de ene factor zwaarder weegt dan de andere. Zo is het volume
waarmee de muziek wordt afge-speeld het belangrijkst. Daarna
volgt het tempo. Ook de melodie en de instru-menten spelen
een rol. Een stijgende melodie en vele instrumenten maken de
luisteraar vrolijker.
Pianissimo in het kwadraat
Met die onderzoeksresultaten op zak besloot Schubert een
stap verder te gaan. “Als muziek verandert en de emoties
veranderen dan moet het wis-kundig gezien mogelijk zijn om de
inhoud van de muziek te gebruiken om de emotionele reactie
te voorspellen,” bedacht hij. Schubert liet 67 vrijwilligers
naar vier totaal verschillende muziekstukken luisteren. De
vrijwilligers gaven de manier waarop en de mate waarin ze
geëmotioneerd waren aan door met hun muis over een
computerscherm te bewegen. Daarop legde Schu-bert die data en
het muziekstuk naast elkaar om een model te maken. Hij lette
hierbij op het volume, het tempo, de tekst, de hoogte en de
toonkleur van de muziek. Daar rolde een heuse muziekformule
uit. Helaas is die maar in be-perkte mate toepasbaar. “Onze
emotionele reactie op muziek is heel com-plex en heeft veel
te doen met hetgeen we tijdens het luisteren inbrengen,
bijvoorbeeld herinneringen, verwachtingen en conditie.”
Het popidool verklaard
En dat brengt ons dan weer terug bij de vraag waarom muziek
ons evolu-tionair gezien zo nodig moet raken. Darwin bedacht
er in 1871 in zijn boek The Descent of Man een reden voor.
Hij dacht dat mensen muziek maakten en konden waarderen om
zich te kunnen voortplanten. Daarmee projecteert hij een
theorie die in het dierenrijk zeker opgaat, op mensen. Veel
vogels gebruiken hun prachtige geluiden om een partner te
lokken. Hoewel weinig mannen tegenwoordig nog een liedje
aanheffen voor ze de vrouw mee uit |
|
|
|
vragen, lijkt er toch een kern van waarheid in Darwins
woorden te zitten. Zo verklaart het waarom hele zalen in
katzwijm vallen voor die ene zanger of zangeres die
eigenlijk he-lemaal niet zo knap of sexy is, maar gewoon heel
goed kan musiceren. Muziekpsycholoog David Huron meent dat
er nog een reden is waar-om muziek evolutionair gezien
be-langrijk is. “Muziek is een uitstekend instrument om de
stemmingen van mensen in een groep op één lijn te krijgen,”
meent hij. Een sterk gebon- |
|
 |
|
|
|
den groep heeft een
grotere kans om het hoofd op alle fronten boven water te houden.
Dat muziek mensen bindt, staat buiten kijf. Ooit wel eens het
volkslied ingezet? Precies!
In het brein
Wat we wel met alle zekerheid kunnen vaststellen, is het proces
waarmee muziek in het brein wordt verwerkt. Zodra de tonen
‘binnenkomen’ worden deze doorgestuurd naar de gehoorschors in
de temporale kwab. Als het niet zulke plezierige muziek is,
wordt de cingulate cortex geactiveerd. Deze roept een naar
gevoel op dat vergelijkbaar is met een conflict op emotionele
pijn. Als het hele prettige tonen zijn, dan wordt het
hersengedeelte dat ons beloont met een fijn gevoel na
bijvoorbeeld drugs, voedsel of seks geactiveerd.
Hoe wankel hun evolutionaire basis ook is: de lach, de traan en
het lied blijven. Daarmee blijft ook de zoektocht naar een
verklaring voor de kracht van de muziek gaande. Het lijkt een
oneerlijke strijd, want hoe verklaar je de opgekropte tranen bij
Papa van Stef Bos, de trots bij het Wilhelmus en de lach bij het
hilarische Flappie van Youp van ‘t Hek. Het lijkt erop dat u dat
toch echt moet voelen.
Uit:
scientias.nl |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
Artikelen Zoeken
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
Artikelen Aanmelden
|
|
| |
|
|
| |
Heeft u zelf interessante artikelen
geschreven over zingen of kent u artikelen over zingen die u voor deze rubriek wilt
aanmelden, laat het ons dan
hier
weten!
|
|
| |
|
|
| |
VoicEmail
|
|
| |
|
|
| |
VoicEmail is de gratis e-mail nieuws-brief van Zing.nl met het laatste nieuws over alles wat met zingen te maken heeft.
Bekijk
hier de laatste editie. Deze nieuwsbrief wordt maandelijks
aan ruim 17.500 zang-liefhebbers toegezonden.
 Neem
een gratis abonnement
... |
|
| |
|
|
| |
Repertoire en Meer ...
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
Multi
Mix Music biedt u een uitgebreide collectie aan eigentijds
en klassiek repertoire. Maar u kunt ook bij ons terecht voor Tipboeken, CD-consultancy en nog veel meer ...
|
|
| |
|
|
| |
ZINGmagazine
|
|
| |
|
|
| |
 |
|
| |
|
|
| |
Veel van de artikelen die je hier leest komen uit ZINGmagazine, een tijdschrift voor iedereen die van zingen
houdt. Van koorzangers en -zangeressen, tot duo en
grootkoor, van smartlap tot oratorium; voor solisten op het
podium en in de badkamer, maar ook voor dirigenten,
zangdocenten.
Meer ...
|
|
| |
|
|
| |
|
|
|
